Umbria to przepiękny region położony w sercu Włoch – jeziora, liczne połacie lasów, bogactwo fauny i flory. Stąd się wywodzi jego kulinarny charakter. Region nazywany jest świętym, ze względu na to, że w umbryjskim miasteczku Asyż święty Franciszek doznał objawienia i założył zakon franciszkański. Dlatego w wyjątkowy sposób obchodzi się tu wszystkie święta. Raz do roku w Asyżu odbywa się wielki festyn – wtedy mieszkańcy i turyści mają okazję spotkać się ze średniowieczną przeszłością i skosztować wielu regionalnych przysmaków, które są wystawione na licznych straganach.
Menu na umbryjskich stołach jest ściśle związane z porami roku. Wiosną i latem królują warzywa, a jesień i zima sprowadzają na stół trofea z polowań oraz specjał regionu, czyli czarne trufle określane tu mianem „czarnego złota”.
Kulinaria Umbrii zdominowane są zatem pożywnymi zupami, pieczonymi na rożnie mięsami, domowymi makaronami mocno przyprawionymi czosnkiem, sardelami, ragu (sosem mięsnym), omletami, a że kucharzy umbryjskich cechują wielka fantazja i dbałość o efekt, nie żałują drogich delikatesów do swoich dań.
Miastem słynącym z wyjątkowych specjałów – szczególnie mięsnych i wędliniarskich – jest Norcia. Ponoć rzeźnicy z tego miasta należą do grona najlepszych specjalistów wyrobów wędliniarskich na świecie. Tutaj również sprzedawane są najlepsze czarne trufle – miłośnicy tego delikatesu zjeżdżają się tu z całego regionu. Najbardziej znane i popularne dania, w których królują czarne trufle, to frittata al tartufi – omlet z czarną truflą, spaghetti alla Norcina – z truflami i sardelą, i Crostini Umbria, czyli grzanki z pastą truflową.
Umbria słynie również z wysokiej jakości soczewicy – uprawia się tu znany w całych Włoszech gatunek małej, zielonej i wyjątkowo zdrowej soczewicy lenticchie di Castellucio, która stanowi podstawę popularnej w regionie potrawy – soczewicy z kiełbaskami.
Równie popularny jak soczewica jest orkisz, który wykorzystuje się do przygotowania pożywnych potraw jednogarnkowych i zup.
Liczne jeziora, jakie znajdują się na obszarze Umbrii, wprowadziły do menu potrawy z karpia, lina, okonia, pstrąga. Dania te spotkamy w wielu trattoriach.
Umbryjska Perugia uznawana jest we Włoszech za miasto czekolady. Tu czekolada ma nawet swoje święto zwane Eurochocolate. Trwa ono przez jeden tydzień października, kiedy to smakosze czekolady są w raju pełnym czekolady pod różnymi postaciami: biała, czarna, praliny oraz dzieła sztuki z czekolady. Święto jest znane na całym świecie i przyciąga tysiące turystów łasuchów.
Z win światową sławę zyskało Orvieto – białe, wyraziste i wytrawne wino. Region obfituje w wiele rodzajów win stołowych, które są wytłaczane z tych samych gatunków winogron co wiele znanych win toskańskich, tj. Merlot, Cabernet, Sangiovese.
Galeria zdjęć
Regiony Umbrii
AMERINO
Region amerino obejmuje słoneczne doliny pomiędzy rzeką Tevere i swoim największym dopływem rzeką Nera. Ziemie te oferują turystom bogactwo wspomnień, dzięki charakterystycznym pełnym spokoju i słońca krajobrazom. Autentycznym smakom kuchni regionu amerino, towarzyszą wina wysokiej jakości. Centrum sztuki romańskiej i średniowiecznej stanowi miasteczko Amelia, obwarowane antycznymi murami, które ze swoimi 15 tys. mieszkańcami znajduje się w dolinie, a jego atmosfera sprawia wrażenie jakby spoza czasu. Bogactwo terenów Amerino stanowią nie tylko piękne wsie ale również średniowieczne miasteczka, bogate w dzieła wielkich artystów, takie jak Lugnano in Teverina ze wspaniałym kościołem „Santa Maria Assunta, Attigliano ze wspaniałym zamkiem, i romantyczne Montecastrilli. Ponadto Avigliano Umbro, Giove, Guardea, Penna in Teverina. Na specjalną uwagę zasługuje Alviano, gdzie oprócz potężnego zamku znajduje się jedna z najpiękniejszych oaz naturalnych półwyspu.
ASSISIATE
To region Umbrii znany na całym świecie z miejsca urodzin Świętego Franciszka, do którego corocznie zmierzają tysiące pielgrzymów. Z oczywistych względów największym zainteresowaniem cieszy się Asyż, gdzie można zwiedzić miejsca w których żył Święty Franciszek. Asyż to także godne podziwu dzieła sztuki znajdujące się w Bazylice Świętej Chiary, katedra i wiele innych zabytkowych budynków z czasów średniowiecza. Zbędnym jest wymienianie innych miast i miasteczek znających się w pobliżu Asyżu takich jak: Bastia Umbra, Bettona i Cannara gdyż nie mogą one współzawodniczyć z miastem Świętego pod względem atrakcji turystycznych, ale tych, którzy zechcą udać się na wycieczkę na równinę Topino i Chiascio zapewniamy, że spędzą tam równie mile czas na odpoczynku i rozrywce.
TRASIMENO
To obszar który może ofiarować, w odróżnieniu od innych otaczających go regionów, wszystkie wspaniałości środowiska naturalnego. Tylko jezioro o takich rozmiarach jak jezioro Trazymeńskie może to zagwarantować. Nie bez powodów znajdują się tam cztery najważniejsze centra: Castiglione del Lago, Tuoro sul Trasimeno, Passignano sul Trasimeno i Magione, wznoszące się nad dopływami jeziora Trazymeńskiego jak i miasteczka znajdujące się w większym oddaleniu takie jak: Piegaro, Paciano lub Panicale, leżące wokół tak ważnego centrum atrakcji turystycznych. Prawdopodobnie tylko Città della Pieve (miasto Pieve) dla swych, bezdyskusyjnie wspaniałych skarbów sztuki odbiega od pozostałych, koncentrujących się wokół największego jeziora centrum Włoch. Jezioro Trazymeńskie jako meta turystyczna doceniane jest za jego umiarkowany klimat, bogactwo ryb i tradycji. Możliwość opłynięcia promem i zwiedzenia wysp znajdujących się na środku jeziora: wyspa Polvere, la Maggiore e la Minore (z tych trzech możliwe jest zwiedzenie tylko dwu pierwszych). Nie brakuje też śladów historii, zamków, twierdz, kościołów i opactw, dzieł sławnych artystów jak Pietro Vannucci zwany Perugino lub Nicolo Pomarancio.
EUGUBINO
Region ten zbiega się z górzystym terenem znajdującym się w części północno wschodniej Umbrii, pomiędzy Apeninami, doliną Tiberina, i doliną Umbryjską. To region o antycznej i pełnej chwały historii, bogatej w piękno natury i skarby sztuki. Eugubino to region pełen pustelni, opactw i niedużych miasteczek. Gubbio zachowało w prawie nienaruszonym stanie wiele świadectw epoki średniowiecza, które ukazują swoje piękno. Podróżując przez Via Flaminia można zobaczyć miasteczka, które jak wszystkie pozostałe są bardzo wdzięcznym obiektem do zwiedzenia i zasługują na to by do nich zajrzeć. Gubbio pomiędzy dwoma ścianami czewonej skały, wspina się aż na przełęcz w Madonna della Cima, i schodzi w stronę Splinter, starożytnej Schisa . Ze Scheggia kierując się na południe docieramy do Costacciaro miasteczka wciąż zamkniętego w obrębie murów starego zamku. Tu najbardziej interesującym miejscem są groty góry Cucco odkryte w końcu XIV w. Po przekroczeniu Costacciaro dociera się do Sigillo, ojczyzny Iippolito Borghesi, który w XVI w. tworzył w Neapolu, pokrywając freskami najpiękniejsze kościoły królestwa, a który pozostawił tam ozdobiony ołtarz z podpisem, datą i autoportretem. Tam gdzie łączą się drogi do Rzymu, Ankony, Fano i Gubio znajduje się Fossato di Vico, gdzie w kościele Świętego Benedykta (Santo Benedetto) znajduje się jeden z najstarszych znanych portretów papieskich Urbana V. Idąc dalej znajdziemy miasteczko Gualdo Tadino, bogate w rękodzielnictwo.
FOGLIANTE
Region Fogliante, wyróżnia się z kręgu pozostałych regionów dzięki przewadze równin . Nie znaczy to, że miasta tego regionu, wyjątek stanowią Foglino i Bevagna, nie powstawały na wzniesieniach, będących strategicznymi miejscami, z których kontrolowano doliny i szlaki komunikacyjne łączące region z Adriatykiem. Na zachodnim brzegu regionu znajdziemy zamek Gualdo Cattaneo i w pozycji dowodzącej Montefalco: bardziej na północ Spello a na wschód Trevi. Tam gdzie rzymianie dokonywali osuszeń Lacus Clitorius, dziś rozciąga się rozległa i urodzajna równina przecięta przez antyczny szlak drogi Flaminia, który przebiegając przez Valtopina i Nocera Umbra dociera do portu w Ankonie. W tych miejscach, przez wieki od czasu do czasu znajdowało się centrum Papieskie lub granica pomiędzy Ducato di Spoleto a Esarcato, przechodzili przez nie imperatorzy, papieże i ich świty złożone tak z kupców jak i rabusiów, aż po wielkich uzdolnionych artystów. To ci ostatni w decydujący sposób przyczynili się do wzbogacenia regionu, tworząc przez te lata niepowtarzalne miasta i ich struktury, zaczynając od Piazza di Bevagna i katedry w Foligno by skończyć na dziełach Benozzo Gozzoli w Montefalco czy Pinturicchia „Cappella Baglioni” w Spello.
PERUGINO
Region Perugii znajduje się w sercu Umbrii, bardzo dobrze związanego z resztą prowincji. Poza miastem Perugia, innymi miejscami bogatymi w historię i sztukę należącymi do regionu jest gmina Deruta, znana na całym świecie z bogatej tradycji produkcji ceramiki, gmina z Corciano i ta z Torgiano, znane z muzeum wina. Ten kto przyjedzie do Perugii nie może nie zobaczyć wspaniałego Piazza IV Novembre z Palazzo dei Priori, Katedry i średniowiecznej Fontana Maggiore, wykonanej przez braci Pisano. A przede wszystkim zabytki miast etruskich i rzymskich, wśród których jest niezapomniany L’Arco di Augusto. Bardzo interesujący jest Palazzo municipale (XVI w.) w Corciano, będący siedzibą książęcą, w której zachowały się cenne zdobienia. Najwartościowsze są te znajdujące się na suficie w sali (rad) del Consiglio (z końca XVI w.) będące dziełem Zuccari .
SPOLETINO
Region Spoleto znajduje się również w sercu Umbrii w niedalekiej odległości od Terni w miejscu łato dostępnym z regionu Perugii. Budynki o większej wartości artystycznej, pochodzą z czasów gdy Spoleto było księstwem longobardzkim a później centrum o dużym znaczeniu dla Państwa Papieskiego. W czasach swej świetności w całym regionie datuje się powstanie kościołów: San Pietro, Santa Eufemia, i (Katedra) Duomo w Spoleto jak i wiele warownych miasteczek leżących na zachodzie: San Giacomo, Bazzano, Poreta, Campello sul Clitunno, Castel San Giovanni, Castel Ritaldi. Nie można zapomnieć również o zabytkach wcześniejszych epok takich jak (Świątynia) Tempietto del Clitunno, Bazylika (paleo chrześcijańska) San Salvatore jak i wielu budowli rzymskich utrzymanych w dobrym stanie takich jak wewnętrzne mury Spoleto. Typowe relikty duchowości średniowiecznej, dzięki którym Umbria zyskała miano „Ziemi Świętych”, są to różne opactwa i plebanie utrzymane bardziej lub mniej w stylu typowo romańskim takie jak opactwo San Felice w Giano dell’Umbria, kościół San Brizio, plebania San Gregorio w Castel Ritaldi, kościół San Giuliano w Monteluco.
TERNANO
Region Ternano oferuje wielkie bogactwo atrakcji turystycznych, będących w stanie zadowolić najróżniejsze gusta. Głównym miastem tego regionu jest Terni, które pomimo licznych bombardowań w czasie II wojny światowej, zachowały wiele dzieł artystów i pomników z okresu od rzymskiego aż do 1800. W regionie tym znajduje się wiele atrakcji turystycznych takich jak: la Cascata delle Marmore, która swoimi 165 metrami jest najwyższą kaskadą w Europie, małe charakterystyczne centra (miasteczka) średniowieczne takie jak: Arrone, San Gemini, Cesi, Otricoli, Montefranco, Calvi dell’Umbria, Stroncone, Ferentillo (con l’Abbazia di San Pietro in Valle e il Museo delle Mummie), Acquasparta e Polino. Godny szczególnego zainteresowania jest Narni, miasteczko bardzo bogate w zabytki z czasów rzymskich i średniowiecznych. Jezioro Piediluco, małe, czarujące lustro wody leżące pomiędzy wzgórzami umbryjskimi, gości co rocznie zawody wioślarskie o charakterze narodowym i międzynarodowym.W Carsulae i Otriculum nie przeszkadzają nawet wykopaliska archeologiczne.
CITTA DI CASTELLO
Region Citta di Castello znajduje się w najdalszej, północnej części Umbrii, dlatego też odczuwa większy wpływ kulturalny regionów z którymi graniczy: Marche i Toskanii. Wysoka dolina Tevere dla swego naturalnego piękna jest wystarczającym powodem do zwiedzania, ale nie brakuje też i innych powodów, każde centrum (miasteczko) może zaproponować bogactwo dziedzictwa artystycznego i kulturalnego. Znaleźć tu można dowody ludzkiej historii z czasów przed panowaniem imperium rzymskiego, aż po dzień dzisiejszy, można zobaczyć pozostałości po Etruskach, rzymianach, budynki i dzieła z okresu średniowiecza zachowane w doskonałym stanie oraz kolekcje jednego z najbardziej znaczących mistrzów sztuki współczesnej: Alberto Burri. Jednym z najbardziej znaczących miast Citta di Castello jest Umbertide, wraz z innymi miejscami znajdującymi się wzdłuż doliny Tevere, takich jak S.Giustino. Są one siedzibą wydarzeń na skalę krajową na polu muzyki, folkloru i rękodzielnictwa. Festyny wiejskie , święta patronów i historyczne wspomnienia są obecne w kalendarzu każdego mniejszego miasteczka takiego jak Citerna, Monte S. Maria Tiberina, Pietralunga, Montone o Lisciano Niccone.
ORVIETO
Terytorium Orvieto jest najdalej położonym na zachód terenem prowincji Terni, wzdłuż granicy z Lacjo a niedaleko od regionu Toskanii. Oczywiście ccentrum sztuki tego tertorium jest Orvieto, miasteczko o ciekawej miejskiej zróżnicowanej architekturze średniowiecznej.Każdy turysta odwiedzający to miasto powinien zobaczyć Katedrę w Orvieto, będącej jednym z najbardziej znaczących przykładów architektury gotyckiej we Włoszech. Inni którzy interesują się architekturą zechcą zobaczyć mniejsze miasteczka powstałe w okresie średniowiecza, ważniejsze centra otoczone przedmieściami, zamki obronne mające na celu ochronę szlaków komunikacyjnych z czasów gdy dzisiejsze terytorium włoskie podzielone było na królestwa. Od nazw miejscowości miejsc takich jak Monteleone d’ Orvieto, Montegabbione, Castel Giorgio e Castel Viscardo postrzegane są, w istocie, jako mające wpływ na ich ostateczny rozwój. W każdym razie rejon ten może zaoferować turyście także inne ciekawe miejsca takie jak Jezioro Corbara, zbiornik wodny stworzony jako hydroelektrownia, wycieczka na górę Croce di Serra z której przy dobrej widoczności zobaczyć można góry Sibillini jak i jezioro Bolsena.